Θεραπεία της ανθιστάμενης στη θεραπεία νεανικής ρευματοειδούς αρθρίτιδας με αιμοποιητική μεταμόσχευση

Δημοσιεύτηκαν  στο διεθνές περιοδικό Lancet Rheumatology 2024, 20 Dec 20:S2665-9913(24)00275-3 τα αποτελέσματα από μια διεθνή, αναδρομική μελέτη αλλογενούς μεταμόσχευσης αιμοποιητικών βλαστοκυττάρων σε παιδιά με ανθεκτική συστηματική νεανική ιδιοπαθή αρθρίτιδα και συνοδό πνευμονοπάθεια.  Οι συγγραφείς MichaeG Matt, MD,  Daniel Drozdov MDb, Elisabeth Bendstrup MD,  Mia Glerup  MD,  Ellen-Margrethe Hauge MD, και  Tania Masmas, MD ,  αναφέρουν ότι η προσβολή του πνεύμονα σε ασθενείς με ανθεκτική στη θεραπεία συστηματική νεανική ιδιοπαθή αρθρίτιδα είναι μια ιδιαίτερα σοβαρή επιπλοκή.  Ο στόχος αυτής της μελέτης ήταν να αξιολογήσει την επίδραση της αλλογενούς μεταμόσχευσης αιμοποιητικών βλαστοκυττάρων  σε μια ομάδα παιδιών με ανθιστάμενη στη θεραπεία συστηματική νεανική ιδιοπαθή αρθρίτιδα.

Η μεταμόσχευση αιμοποιητικών βλαστοκυττάρων πραγματοποιήθηκε σε εννέα νοσοκομεία στις ΗΠΑ και την Ευρώπη σε παιδιά με ανθιστάμενη στη θεραπεία νεανική ρευματοειδή αρθρίτιδα με συμμετοχή του πνεύμονα.  Τα αποτελέσματα που αξιολογήθηκαν αφορούσαν την εμφύτευση των αλλογενών βλαστοκυττάρων, τις  επιπλοκές που σχετίζονται με τη μεταμόσχευση λόγω της χρήσης της χημειοθεραπείας,  ευρήματα από την ακτινολογική μελέτη του πνεύμονα και δοκιμές της πνευμονικής λειτουργίας.  Ως πλήρης ανταπόκριση ορίστηκε η εξαφάνιση των κλινικών σημείων της αρθρίτιδας  χωρίς την ανάγκη συστηματικής ανοσοτροποποιητικής θεραπείας, επιπλέον της διακοπής του συμπληρωματικού οξυγόνου.

Μεταξύ 18 Ιανουαρίου 2018 και 17 Οκτωβρίου 2022, 13 ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα, οι οποίοι ήταν ανθεκτικοί στην ανοσοκατασταλτική θεραπεία και είχαν λάβει κατά μέσο όρο έξι διαφορετικούς βιολογικούς παράγοντες, υποβλήθηκαν σε αλλογενή μεταμόσχευση αιμοποιητικών βλαστοκυττάρων.  Δέκα (77%) από τους 13 ασθενείς ήταν κορίτσια και τρεις (23%) ήταν αγόρια. Η μέση ηλικία κατά τη διάγνωση ήταν 4,8 έτη ( από 2,9–14,8) και η μέση ηλικία κατά τη μεταμόσχευση ήταν 9,0 έτη (5,0–19,0). Η αξονική τομογραφία θώρακα πριν από την μεταμόσχευση έδειξε  χαρακτηριστική εικόνα πνευμονίτιδας.  Πέντε ασθενείς χρειάστηκαν συμπληρωματικό οξυγόνο πριν από τη μεταμόσχευση. Οι ασθενείς έλαβαν διάφορα θεραπευτικά σχήματα χημειοθεραπείας μειωμένης τοξικότητας ή έντασης. Τα μοσχεύματα ήταν από 10/10 HLA-συμβατά (n=6) ή 9/10 HLA-μη απόλυτα συμβατά (n=5) από μη συγγενείς δότες, 7/10 από συγγενή δότη,  (n=1) και ένα  από αδερφό (n=1). Η μεταμόσχευση έγινε σε όλους τους ασθενείς. Ένας ασθενής είχε απόρριψη μοσχεύματος και έλαβε δεύτερο μόσχευμα από διαφορετικό δότη. Οι επιπλοκές μετά τη μεταμόσχευση περιελάμβαναν οξεία νόσο μοσχεύματος έναντι ξενιστή (n=5), βακτηριαιμία (n=8), επανενεργοποίηση κυτταρομεγαλοϊού (n=6) και σύνδρομο ενεργοποίησης μακροφάγων μετά τη μεταμόσχευση (n=3). Τέσσερις ασθενείς απεβίωσαν, δύο από πνευμονίτιδα από κυτταρομεγαλοϊό, ένας από ενδοκρανιακή αιμορραγία και ένας από προοδευτική εξέλιξη της αρθρίτιδας. Σε μια μέση παρακολούθηση 16 μηνών και οι εννέα επιζώντες ασθενείς είχαν πλήρη ανταπόκριση, χωρίς ενεργή αρθρίτιδα και  χωρίς τη χρήση βιολογικών παραγόντων,  κορτικοστεροειδών ή συμπληρωματική χορήγηση  οξυγόνου.

Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα  ότι η αλλογενής αιμοποιητική μεταμόσχευση μπορεί να είναι μια πολύτιμη θεραπευτική επιλογή για ασθενείς με ανθιστάμενη στη θεραπεία νεανική ρευματοειδή αρθρίτιδα με συμμετοχή του πνεύμονα και θα πρέπει να εξετάζεται στην περίπτωση παιδιών με  επιδείνωση της εξάρτησης από το οξυγόνο ή σοβαρή νοσηρότητα που σχετίζεται με την τρέχουσα  θεραπεία που λαμβάνουν. Όσο νωρίτερα πραγματοποιείται η μεταμόσχευση τόσο καλύτερο είναι το θεραπευτικό αποτέλεσμα.  Η αλλαγή των βιολογικών παραγόντων και η μακροχρόνια ταλαιπωρία του ασθενή σχετίζονται με μεγαλύτερη τοξικότητα στη χημειοθεραπεία.

Η μελέτη αυτή υποστηρίχτηκε από το National Institute of Arthritis and Musculoskeletal and Skin Diseases (R01-AR079525).