Η χρήση των βλαστοκυττάρων του ΟπΑ για τη θεραπεία του εγκεφαλικού επεισοδίου
Εδώ και αρκετά χρόνια το ομφαλοπλακουντιακό αίμα χρησιμοποιείται για την πρόληψη ή τη θεραπεία της εγκεφαλικής παράλυσης των νεογνών. Αρχικά η θεραπεία αφορούσε τη χρήση βλαστοκυττάρων του ίδιου του παιδιού, τελευταία όμως χρησιμοποιούνται και από αδελφό. Η οικογενειακή-αλλογενής χρήση των βλαστοκυττάρων παλαιότερα αφορούσε μόνο τη θεραπεία κακοήθων ασθενειών, σήμερα επεκτείνεται και σε εκφυλιστικές παθήσεις επειδή για τη χρήση του ομφαλικού αίματος δεν απαιτείται 100% συμβατότητα, λόγω του νεαρού της ηλικίας των βλαστοκυττάρων που περιέχει. Για τον ίδιο λόγο οι θεραπείες είναι πιο αποτελεσματικές.
Η εγκεφαλική παράλυση όπως και το εγκεφαλικό επεισόδιο οφείλονται στη νέκρωση των νευρικών κυττάρων του εγκεφάλου λόγω κακής οξυγόνωσης, η οποία δεν συνοδεύεται από αναγέννηση, δεδομένου ότι ο νευρικός ιστός δεν έχει καμία αναγεννητική ικανότητα. Έτσι τα νευρικά κύτταρα που νεκρώνονται αφήνουν κενό στη λειτουργία του σώματος που μέχρι τότε εξυπηρετούσαν. Το εγκεφαλικό επεισόδιο αποτελεί διεθνώς τη 2η αιτία θανάτου και την 3η πρόκλησης αναπηρίας. Ετήσια 15 εκατομμύρια άνθρωποι υφίστανται εγκεφαλικό επεισόδιο διεθνώς, το 30%-35% εξ αυτών καταλήγει και το 75% πάσχει από χρόνια αναπηρία. Η άμεση αντιμετώπιση του επεισοδίου διασώζει ένα μεγάλο αριθμό νευρικών κυττάρων, δεδομένου ότι για κάθε λεπτό που καθυστερεί η θεραπεία νεκρώνονται 2 εκατομμύρια κύτταρα στην προσβληθείσα περιοχή. Το εγκεφαλικό επεισόδιο προσβάλλει ηλικιωμένους ασθενείς, οφείλεται στη δημιουργία θρόμβων στα αγγεία του εγκεφάλου και συχνά συνυπάρχει με άλλες σοβαρές παθολογικές καταστάσεις.
Οι ηλικιωμένοι ασθενείς δεν διαθέτουν αποθηκευμένα δικά τους βλαστοκύτταρα, μπορούν όμως να χρησιμοποιήσουν μεσεγχυματικά βλαστοκύτταρα από το λιπώδη ιστό, ο οποίος λαμβάνεται με λιποαναρρόφηση. Η λιποαναρρόφηση είναι μια επεμβατική διαδικασία, πολλοί ηλικιωμένοι ασθενείς δεν διαθέτουν υποδόριο λίπος και τα βλαστοκύτταρα που θα απομονωθούν είναι υπό την επήρεια της γήρανσης. Τα βλαστοκοκύτταρα εκκρίνουν αυξητικούς και αντιφλεγμονώδεις παράγοντες οι οποίοι ενεργοποιούν τα ενδογενή νευρικά βλαστοκύτταρα, ανακόπτουν το οξειδωτικό στρες το οποίο αναπτύσσεται στην προσβληθείσα περιοχή και αποκαθιστούν την νευρογλοία.
Τα τελευταία χρόνια με αυξανόμενο ρυθμό επικρατούν οι αυτόλογες χρήσεις των βλαστοκυττάρων, ενώ οι δημόσιες τράπεζες υφίστανται μείωση του αριθμού των μοσχευμάτων που παρέχουν για μεταμόσχευση. Για τον λόγο αυτόν ψάχνουν εναλλακτικές λύσεις για να προωθήσουν τα βλαστοκύτταρα που φυλάσσουν. Πρόσφατα ανακοινώθηκε από την μεικτή τράπεζα STEMCYTE (δημόσια και ιδιωτική) η χορήγηση μιας μονάδας ΟπΑ σε ασθενή ηλικίας 45 ετών ο οποίος υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο λόγω υπέρτασης. Ο ασθενής υποβλήθηκε σε μαγνητική τομογραφία και 2 ώρες αργότερα έλαβε μια συμβατή μονάδα ΟπΑ. Μετά 6 μήνες υποβλήθηκε σε νέα μαγνητική τομογραφία η οποία έδειξε πλήρη εξάλειψη του οιδήματος της περιοχής και παράλληλα αξιολογήθηκε η κλινική του εικόνα. Στον 3ο μήνα ο ασθενής βάσιζε με ελάχιστη βοήθεια και σύμφωνα με τα κριτήρια αξιολόγησης του εγκεφαλικού η βελτίωση του στο τέλος του 1ου έτους ήταν θεαματική. Ο ασθενής ήταν τελείως ανεξάρτητος, δεν χρειαζόταν πλέον καμία βοήθεια και σε σύγκριση με άλλους ασθενείς η βελτίωση του αποδόθηκε στην χορήγηση των βλαστοκυττάρων, η οποία έγινε την 8η ημέρα μετά το επεισόδιο.
Έτσι πλέον σήμερα ανοίγονται νέοι δρόμοι για τη θεραπεία του εγκεφαλικού επεισοδίου με τη χρήση ΟπΑ ακόμα και αλλογενούς από τη δημόσια τράπεζα. Στην περίπτωση αυτή οι ασθενείς δεν λαμβάνουν ανοσοκατασταλτική θεραπεία για τον κίνδυνο απόρριψης, αλλά δεν είναι ακόμα γνωστό εάν θα αναπτύξουν αντισώματα στο ξένο βιολογικό υλικό που τους χορηγήθηκε και ποια θα είναι η σημασία τους. Αντίστοιχη μελέτη στα παιδιά έδειξε ότι αναπτύχθηκαν αντισώματα και εξακολουθούν να βρίσκονται υπό παρακολούθηση. Επειδή στους ηλικιωμένους το ανοσοποιητικό σύστημα δεν είναι τόσο ενεργό και επειδή πλησιάζουν προς το προσδόκιμο της ζωής θεωρητικά δεν αναμένεται να υπάρχουν σοβαρές παρενέργειες λόγω ασυμβατότητας.
Το ΟπΑ εκτός από τα βλαστοκύτταρα έχει να προσφέρει τα ερυθρά αιμοσφαίρια τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην αιμοδοσία, το πλάσμα το οποίο είναι πλούσιο σε λευκωματίνες και αυξητικούς παράγοντες, τα αιμοπετάλια που χρησιμοποιούνται στην αιμοδοσία, περιέχει κύτταρα ΝΚ και Τreg λεμφοκύτταρα. Από όλα αυτά φυλάσσονται τα βλαστοκύτταρα, τα ΝΚ και τα Τreg λεμφοκύτταρα και όλα τα άλλα απορρίπτονται.
Είναι γνωστός ο διάλογος για το πότε πρέπει να κόβεται ο ομφάλιος λώρος, παρά τον καθορισμό του 1 λεπτού μετά τη γέννηση από τις επιστημονικές εταιρείες ανά τον κόσμο. Σε νεογνά που χρειάζονται άμεση ανάνηψη και δεν υπάρχει ο χρόνος του 1 λεπτού θα πρέπει να συλλέγεται το ΟπΑ, να κρυοσυντηρούνται τα βλαστοκύτταρα ενώ τα ερυθρά αιμοσφαίρια με το πλάσμα θα πρέπει να διατηρούνται ως υλικό αιμοδοσίας και να χορηγούνται σε δεύτερο χρόνο σε αυτά τα νεογνά. Έτσι θα υπάρχει χρόνος για να υποβληθούν άμεσα σε ανάνηψη και σε δεύτερο χρόνο θα πάρουν τα ερυθρά και το πλάσμα για να κερδίσουν αύξηση του αιματοκρίτη, πρόσληψη σιδήρου και παραγόντων πήξης, ενώ θα ελαττωθεί και η πιθανότητα ανάπτυξης ικτέρου. Επειδή τα νεογνά αυτά έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν εγκεφαλική παράλυση για το λόγο αυτό θα πάρουν στη συνέχεια και τα βλαστοκύτταρα τους. Η χρήση του ΟπΑ στην αντιμετώπιση της εγκεφαλικής παράλυσης είναι η 2η κατά χρονολογική σειρά, με 1η τη χρήση του στη θεραπεία κακοήθων ασθενειών. Έχει δημοσιευτεί δε, ότι η βελτίωση των παιδιών ένα χρόνο μετά τη γέννησης τους σε σύγκριση με παιδιά που δεν έλαβαν θεραπεία ότι ήταν 83%.
Για όλους αυτούς τους λόγους οι δημόσιες τράπεζες σήμερα προσφέρουν ως εμπορικά προϊόντα τη δημιουργία από το ΟπΑ PRP, κόλλας ινικής και οφθαλμικών σταγόνων για τη θεραπεία τραυμάτων, εγκαυμάτων, οστεοραρθρίτιδας και για την αντιμετώπιση τραυματισμών του κερατοειδή.
ω