Η χρήση των βλαστοκυττάρων του ΟπΑ στη θεραπεία ασθενών με HIV
H χρήση του ΟπΑ στη θεραπεία ασθενών με HIV δεν αποτελεί μέθοδο ρουτίνας, ούτε και ίασης, καθώς είναι γνωστό ότι ο ιός επανακάμπτει και επανεμφανίζεται ακόμα και εάν δεν υπάρχει νέα μόλυνση. Ο λόγος είναι, ότι ναι μεν τα βοηθητικά λεμφοκύτταρα (T Ηelper) που προσβάλλονται από τον ιό αντικαθίστανται από υγιή με τη μεταμόσχευση ΟπΑ, αλλά ο HIV επιβιώνει σε άλλα κύτταρα και επανεμφανίζεται. Για να υπάρξει έστω και καθυστέρηση στην επανεμφάνιση του ιού, αρχικά επιχειρείται εκρίζωση με τα τρέχοντα αντιρετροϊκά φάρμακα και ακολουθεί η χημειοθεραπεία και η μεταμόσχευση. Η μόνη απόλυτη ένδειξη χρήσης ΟπΑ για τη θεραπεία της λοίμωξης από τον ιό HIV είναι ο ασθενής ταυτόχρονα να πάσχει από λευχαιμία.
Έχει παρατηρηθεί ότι όλοι οι άνθρωποι δεν προσβάλλονται από τον ιό HIV, ακόμα και εάν κατ’ επανάληψη εκτεθούν. Ο λόγος είναι ότι φέρουν μια μετάλλαξη, την CCR5-Δ32, η οποία εμποδίζει την προσκόλληση του ιού στα λεμφοκύτταρα τους. Η μετάλλαξη αυτή είναι ομόζυγη και η προστασία των κυττάρων είναι 100%.
Ως εκ τούτου τα μοσχεύματα ΟπΑ τα οποία θα χρησιμοποιηθούν θα πρέπει να φέρουν ομόζυγα τη μετάλλαξη CCR5-Δ32 και για το λόγο αυτό διεθνώς ο αριθμός τους είναι περιορισμένος.
Εάν λάβουμε υπόψη ότι το 20% των ασθενών που υπόκεινται σε μεταμόσχευση μυελού των οστών πεθαίνουν από επιπλοκές της χημειοθεραπείας, και όχι από απόρριψη, και δεδομένου ότι υπάρχει ο κίνδυνος αναζωπύρωσης του HIV, για το λόγο αυτό η χρήση του ΟπΑ περιορίζεται μόνο σε ασθενείς που νοσούν με λευχαιμία και εφ’ όσον βρεθεί συμβατό μόσχευμα ΟπΑ με ομόζυγη τη μετάλλαξη CCR5-Δ32.
1% του πληθυσμού διεθνώς φέρει ομόλογα τη μετάλλαξη CCR5-Δ32, η οποία θεωρείται πρόσφατη, επειδή υπάρχει άνιση κατανομή σε διάφορες περιοχές της γης. Έτσι ανιχνεύεται σε ποσοστό 12-15% στη Βόρεια Ευρώπη, 2-5% στην Ανατολική Ασία και Ινδία, ενώ απουσιάζει από τους άλλους πληθυσμούς. Επειδή η μετάλλαξη CCR5-Δ32 είναι συχνή στη Βόρεια Ευρώπη, η πληθώρα των μοσχευμάτων προορίζεται για την καυκάσια φυλή και όχι την ασιατική.
Ο πρώτος ασθενής που ταυτόχρονα έπασχε και από λευχαιμία έλαβε ΟπΑ με την μετάλλαξη CCR5-Δ32 το 2007, φέρει την ονομασία ασθενής του Βερολίνου και η θεραπεία του δημοσιεύτηκε το 2009. Μέχρι το 2019 έχουν δημοσιευτεί 2 ακόμα περιπτώσεις ασθενών. Ο 2ος ασθενής φέρει την ονομασία ασθενής του Λονδίνου και ταυτόχρονα είχε λέμφωμα, ο 3ος ασθενής από το Dusseldorf και ο 4ος πρόσφατα από τη Νέα Υόρκη.
Mετά τη θεραπεία του ασθενή του Βερολίνου έγινε μια εκτεταμένη έρευνα σε μοσχεύματα ΟπΑ φυλασσόμενα στις δημόσιες τράπεζες, εξετάστηκαν 18.000 μοσχεύματα και βρέθηκαν 134 με την ομόζυγη μετάλλαξη. Εάν εξεταστούν ακόμα 25.000 μονάδες οι ειδικοί πιστεύουν ότι τα δείγματα αυτά θα ανέλθουν στα 300. Επειδή τα βλαστοκύτταρα που περιέχονται στα εν λόγω δείγματα πιθανόν να είναι λίγα λόγω του σωματικού βάρους των ενήλικων ασθενών, για το λόγο αυτό χρησιμοποιείται αρχικά ολόκληρη η μονάδα ΟπΑ η οποία είναι και η θεραπευτική και συμπληρώνεται ο απαραίτητος αριθμός με βλαστοκύτταρα συμβατού μυελού των οστών χωρίς την ομόζυγη μετάλλαξη. Η ασθενής της Νέας Υόρκης έλαβε αυτό το σχήμα, βγήκε χωρίς επιπλοκές από το Νοσοκομείο 17 ημέρες μετά τη μεταμόσχευση και δεν παρουσίασε φαινόμενα απόρριψης. Η τελευταία ασθενής της Νέας Υόρκης έλαβε τη θεραπεία τον Αύγουστο του 2017, το 2018 ανακοινώθηκε ότι ήταν σε ύφεση και το 2022, 4,5 χρόνια αργότερα ανακοινώθηκε ως ιαθείσα.
32 εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν από AIDs από το 1981, 37.9 εκατομμύρια σήμερα πάσχουν εν ζωή και 1.2 εκατομμύρια ζουν στις ΗΠΑ. Στις ΗΠΑ μόνο το 18% των ασθενών έχουν καυκάσια προέλευση και ως εκ τούτου μπορούν να λάβουν τα 134 ανθεκτικά μοσχεύματα. Οι 4 θεραπευθέντες ασθενείς είναι ελάχιστοι μπροστά στα εκατομμύρια ασθενών που πάσχουν σήμερα από AIDs, παρ’ όλα αυτά μόνο αυτοί που θα εμφανίσουν λευχαιμία θα λάβουν το συμβατό και ανθεκτικό μόσχευμα. Επομένως η μέθοδος δεν αποτελεί θεραπεία ευρείας κλίμακας, το δε κόστος των συγκεκριμένων μοσχευμάτων είναι τριπλάσιο των κανονικών.