ΤΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ BIOHELLENIKA ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ ΣΤΙΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΕΤΗΣΙΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΤΗΣ INCT (International Society of Stem Cells Therapy)
To 20Ο ετήσιο συνέδριο 2014 της INCT πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι από τις 22/4/2014 έως και τις 26/4/2014. Η επιστημονική ομάδα της Biohellenika συμμετείχε ενεργά παρουσιάζοντας στους συνέδρους την επιστημονική μελέτη με θέμα “Adipose tissue stem cells transplantations in a rat traumatic brain injury model”. Στο συνέδριο μετείχαν πάνω από 1000 επιστήμονες από όλα τα μέρη του κόσμου και περισσότερες από 500 εταιρείες βιοτεχνολογίας όπου παρουσίασαν την αλματώδη πρόοδο της επιστήμης και των πρακτικών εφαρμογών της. Οι επιστημονικές μελέτες παρουσιάζονταν σε ομάδες με ανάλογο αντικείμενο και δίδονταν η δυνατότητα γνωριμίας και ανταλλαγής απόψεων μεταξύ των επιστημόνων.
Η μεγαλύτερη πρόοδος στις κυτταρικές θεραπείες σημειώθηκε στις ασθένειες του νευρικού συστήματος, οι οποίες αναμένεται να αποκτήσουν ευρεία χρήση τα αμέσως επόμενα χρόνια. Οι χρήσεις των βλαστοκυττάρων αφορούσαν την εγκεφαλική παράλυση, τα εγκεφαλικά επεισόδια, τραυματισμούς του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού, τη σκλήρυνση κατά πλάκας και τη νόσο του Πάρκινσον. Μια κυτταρική σειρά η οποία απομονώθηκε από το ομφαλοπλακουντιακό αίμα στην Αιματολογική Κλινική του Πανεπιστημίου του Duke από την Johann Kurtzberg θεωρείται αποτελεσματική στη βελτίωση της λειτουργίας του εγκεφάλου σε παιδιά που γεννιούνται με το σύνδρομο της λευκοδυστροφίας. Σε κάθε μελέτη παρουσιάστηκε ένας σημαντικό αριθμός ασθενών που εμφάνισαν σημαντική βελτίωση με τη χρήση των βλαστοκυττάρων. Η μεγαλύτερη σειρά ασθενών προέρχονταν από της Κορέα.
Η δεύτερη συχνότερη χρήση αφορούσε την οστεοαρθρίτιδα και αν και υπάρχει ειδικό συνέδριο και επιστημονική εταιρεία για το θέμα αυτό λόγω του μεγάλου ενδιαφέροντος παρουσιάστηκαν και σε αυτό το συνέδριο πολλές εφαρμογές. Εντύπωσε προκάλεσε το γεγονός της απλούστευσης των μεθόδων χορήγησης των βλαστοκυττάρων στην άρθρωση.
Η χρήση βλαστοκυττάρων στην ιδιοπαθή πνευμονική ίνωση, στην αποφρακτική πνευμονοπάθεια και στην βρογχοπνευμονική δυσπλασία των νεογνών φαίνεται ότι προσφέρει σημαντικά οφέλη για τον ασθενή. Στις αυτοάνοσες παθήσεις όπως η ελκώδης κολίτιδα, η νόσος του Crohn και ο πρόσφατα εμφανιζόμενος νεανικός σακχαρώδης διαβήτης τα βλαστοκύτταρα προσφέρουν σημαντική βοήθεια. Στον πρόσφατα εμφανιζόμενο νεανικό διαβήτη χρησιμοποιείται μια κυτταρική σειρά βλαστοκυττάτων του ομφαλοπλακουντιακού αίματος (T reg) η οποία προσφέρει σημαντική ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος, χωρίς την ανάγκη χορήγησης ισχυρών ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων. Επίσης συζητήθηκε η αλλογενής μεταμόσχευση νησιδίων η οποία έχει απλουστευθεί, είναι περισσότερο ασφαλής και έχει καλύτερα αποτελέσματα σε σχέση με το παρελθόν.
Δυσκολία υπάρχει στην χρήση βλαστοκυττάρων στην καρδιά στην περίπτωση της ισχαιμικής μυοκαρδιοπάθειας όπου ενώ οι ενδείξεις στο εργαστήριο είναι ενθαρρυντικές, στην πράξη αναφέρθηκε 30% βελτίωση του κλάσματος εξώθησης στο εξάμηνο και μείωση της έκτασης του εμφράγματος στον χρόνο, στην πράξη όμως οι επιστήμονες περιμένουν σημαντικότερα αποτελέσματα.
Τα βλαστοκύτταρα που κερδίζουν συνεχώς έδαφος είναι τα μεσεγυχματικά τα οποία λαμβάνονται από τον ιστό του ομφαλίου λώρου, που θεωρείται η καλύτερη πηγή, ο μυελός των οστών, η λήψη του είναι επώδυνη, και ο λιπώδης ιστός που είναι η πλουσιότερη πηγή. Τα βλαστοκύτταρα αυτά έχουν έντονη ανοσορυθμιστική δράση και αναγεννητική ικανότητα και για το λόγο αυτό συν-χορηγούνται μαζί με τα αιμοποιητικά βλαστοκύτταρα στις μεταμοσχεύσεις για κακοήθης ασθένειες επειδή ελαττώνουν τα ποσοστά της απόρριψης (στην περίπτωση των αλλογενών) και επιταχύνουν την αποκατάσταση του μυελού μετά τη χημειοθεραπεία. Στη θεραπεία των λευχαιμιών ενηλίκων ασθενών με αυξημένο σωματικό βάρος έχει καθιερωθεί η χρήση δύο μοσχευμάτων ομφαλοπλακουντιακού αίματος η οποία θεωρείται ιδιαίτερα αποτελεσματική στους ασθενείς καθώς ελαττώνει τις επιπλοκές και επιταχύνει την αποκατάσταση.
Σε ότι αφορά τις δημόσιες τράπεζες βλαστοκυττάρων οι οποίες δραστηριοποιούνται στον τομέα της αλλογενούς μεταμόσχευσης για τη θεραπεία της λευχαιμίας, σύμφωνα με ανακοίνωση της γιατρού που έκανε την πρώτη μεταμόσχευση ΟΠΑ κ Gluckman, παρατηρείται ύφεση στη συλλογή βλαστοκυττάρων την τελευταία πενταετία επειδή το κόστος λειτουργίας τους είναι πολύ μεγάλο, σε σχέση με τον αριθμό των ασθενών που μπορούν να βρουν ένα συμβατό μόσχευμα. Σύμφωνα με ανακοίνωση της δημόσιας τράπεζας της Κορέας ακόμα και εάν υποθετικά συλλέξει 500.000 μονάδες ΟΠΑ μόνο το 47% των ασθενών της χώρας θα βρει μόσχευμα με συμβατότητα 6/6. Εάν συλλέξει 51.000 μονάδες το 95% των ασθενών θα βρουν μόσχευμα με ιστοσυμβατότητα 5/6, το οποίο θα απορριφθεί στο 50% των περιπτώσεων στην επόμενη πενταετία. Το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξαν οι επιστήμονες σχετικά με το μέγεθος μιας δημόσιας τράπεζας είναι ότι χρησιμοποιώντας τους γνωστούς αλγορίθμους της δημόσιας τράπεζας της Αγγλίας δεν μπορεί να προβλεφθεί ο αριθμός των μονάδων που καλύπτει τις ανάγκης μιας χώρας επειδή εξαρτάται από το μέγεθος του δείγματος, τον τύπο της ιστοσυμβατότητας που θα ζητείται κάθε φορά και τον αριθμό των μονάδων για τον ίδιο ασθενή, καθώς τελευταία χορηγούνται έως και δύο μονάδες ανά ενήλικα ασθενή. Για όλους αυτούς τους λόγους ενισχύεται η τράπεζα των δοτών μυελού των οστών, όπου διεθνώς είναι καταγεγραμμένοι 40 εκατομμύρια δότες, η οποία έχει πολύ μικρότερο κόστος. Για την εγγραφή στους δότες γίνεται λήψη σάλιου στο οποίο γίνεται το HLA και με τον τύπο της ιστοσυμβατότητας γίνεται η καταγραφή των δοτών. Στην περίπτωση που ένας ασθενής ζητεί συμβατό δότη και βρεθεί τότε καλείται ο δότης και γίνεται η διαδικασία ταυτόχρονα (λήψη από τον δότη και χορήγηση στον ασθενή) χωρίς να χρειάζεται κρυοσυντήρηση του δείγματος και οργάνωση τράπεζας. Προς αυτό το μοντέλο οδηγούνται τα κράτη και εναρμονίζεται και η χώρα μας.
Το μεγαλύτερο όμως επίτευγμα της έρευνας φαίνεται ότι είναι η γονιδιακή θεραπεία των βλαστοκυττάρων η οποία βρίσκει εφαρμογή στη θεραπεία κληρονομικών ασθενειών, της λευχαιμίας, του καρκίνου και ιογενών λοιμώξεων. Στις κληρονομικές παθήσεις αναφέρθηκε η θεραπεία της μεσογειακής αναιμίας η οποία εφαρμόζεται στην Παιδιατρική κλινική Hopital Necker-Enfants Malades, στο Παρίσι.
Η θεραπεία της λευχαιμίας και συμπαγών όγκων (παγκρέατος και μεσοθηλίου) συγκέντρωσαν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον, καθ ότι χωρίς τη χρήση χημειοθεραπείας και δοτών ενεργοποιούνται τα λεμφοκύτταρα του ίδιου του ασθενούς τα οποία αναγνωρίζουν και καταστρέφουν τα καρκινικά κύτταρα. Η μέθοδος μπορεί να εφαρμοστεί και σε ασθενείς άνω των 60, είναι ασφαλής και αναμένεται να αλλάξει εξ ολοκλήρου τα πρωτόκολλα που σήμερα χρησιμοποιούνται στην αντιμετώπιση του καρκίνου και της λευχαιμίας.
Τα φάρμακα για τους ιούς είναι γνωστό ότι είναι περιορισμένα και τα ήδη υπάρχοντα δεν είναι αποτελεσματικά. Πολλές ιώσεις συνδέονται με τη μεταμόσχευση, όπως ο μεγαλοκυτταρικός, οι αδενοιοί, ο ιός της αιμορραγικής κυστίτιδας και ο ιός των λεμφωμάτων, οι οποίες επιδεινώνουν την πορεία του ασθενούς μετά τη μεταμόσχευση και χρίζουν θεραπείας. Σήμερα έχει αρχίσει στο εργαστήριο η δημιουργία ειδικών πολυδύναμων κυτταρικών σειρών Τ λεμφοκυττάρων τα οποία χορηγούνται στους ασθενείς και κατευθύνονται εναντίον των ιών αυτών, καταστρέφοντας τα μολυσματικά κύτταρα, περιορίζοντας τον αριθμό των προσβεβλημένων κυττάρων και βελτιώνοντας την κλινική εικόνα των ασθενών. Μια κυτταρική σειρά μπορεί να εξουδετερώσει περισσότερους του ενός ιούς.
Στην Αγγλία από το 2007 βρίσκεται σε εξέλιξη μια μεγάλη κλινική μελέτη για την αντιμετώπιση της τύφλωσης με βλαστοκύτταρα. Είναι η πρώτη επιτυχημένη μελέτη που χρησιμοποιεί εμβρυικά βλαστοκύτταρα τα οποία χορηγεί στον αμφιβληστροειδή των ασθενών με τύφλωση, λόγω εκφύλισης της ωχράς κηλίδας. Τα εμβρυικά βλαστοκύτταρα αντικαθιστούν δύο είδη κυττάρων του αμφιβληστροειδή που εκφυλίζονται, η μέθοδος θεωρείται ασφαλής, η επέμβαση διαρκεί 20 λεπτά χωρίς αναισθησία, και τα βλαστοκύτταρα χορηγούνται επάνω σε ειδική μεμβράνη.