NEOTEΡΑ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΕΚΦΥΛΙΣΗΣ ΤΗΣ ΩΧΡΑΣ ΚΗΛΙΔΑΣ ΤΟΥ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΥΣ
Η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας ενοχοποιείται για το 50% των περιπτώσεων τύφλωσης παγκόσμια και εμφανίζεται με το τύπο της ξηρής ή υγρής εκφύλισης. Στην υγρή εκφύλιση μέσα στην ωχρά κηλίδα αναπτύσσονται αγγεία τα οποία διαποτίζουν την περιοχή με αίμα και υγρά τα οποία προκαλούν χρόνια φλεγμονή και καταστροφή των οπτικών κυττάρων. Δύο μεγάλες ιατρικές μονάδες σήμερα εργάζονται ανεξάρτητα στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου και του Τορόντο χρησιμοποιώντας εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα για τη θεραπεία της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας. Το Ινστιτούτο Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου του Λονδίνου σε συνεργασία με την Οφθαλμολογική κλινική του Νοσοκομείου Moorfields, το Βρετανικό Εθνικό Ινστιτούτο Ιατρικής Έρευνας και με την χρηματοδότηση της φαρμακευτικής εταιρείας Pfizer εμφύτευσε για πρώτη φορά μέσα στην ωχρά κηλίδα μελάγχρουν επιθήλιο, το οποίο δημιούργησαν από εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα, σε ασθενή με την υγρή μορφή της νόσου. Οι θεράποντες ιατροί δημιούργησαν ένα στρώμα κυττάρων το οποίο εμφύτευσαν κάτω από την ωχρά κηλίδα με την ασθενή χωρίς νάρκωση και σε πλήρη συνεργασία. Η ασθενής παρακολουθείται και τα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν τον Δεκέμβριο. Στη συνέχεια έχει προγραμματιστεί η χορήγηση σε 10 ασθενείς και θα ακολουθήσει η αξιολόγηση τους.
Η ομάδα του Πανεπιστημίου του Τορόντο δημιούργησε από εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα τα οπτικά κύτταρα τα οποία φέρουν ως αποφυάδες τα κωνία και τα ραβδία τα οποία δέχονται το φως ως ερέθισμα και το μεταβιβάζουν στον εγκέφαλο για να μπορούμε να βλέπουμε. Αν καταστραφούν αυτές οι αποφυάδες τότε δεν μπορεί να γίνει αντιληπτό το φως και στη συνέχεια το ερέθισμα δεν μπορεί να μεταβιβαστεί στον εγκέφαλο για να μπορέσουμε να δούμε τα αντικείμενα του περιβάλλοντος. Οι επιστήμονες ενεργοποίησαν ένα ειδικό γονίδιο στα εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα τα οποία μετέτρεψαν σε οπτικά, στη συνέχεια τα καλλιέργησαν και εντός 45 ημερών δημιούργησαν μια στιβάδα κυττάρων πάχους 150μ. Στη συνέχεια χορήγησαν τα κύτταρα αυτά ελεύθερα στο μάτι πειραματοζώων τα οποία εγκαταστάθηκαν λόγω συγγένειας μέσα στον αμφιβληστροειδή, στη θέση της βλάβης. Η μέθοδος αυτή ίσως αποδειχτεί πλέον χρήσιμη της πρώτης διότι το 80% των εμβρυϊκών κυττάρων μετατρέπονται σε οπτικά κύτταρα και η χορήγηση τους είναι ευκολότερη.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν και οι δύο ομάδες είναι χρήση των εμβρυϊκών κυττάρων τα οποία προέρχονται από ανθρώπινα έμβρυα, τα οποία καταστρέφονται για το σκοπό αυτό και δημιουργούνται ηθικά ζητήματα. Ένας δεύτερος λόγος είναι ότι λόγω της εμβρυϊκής φάσης τα κύτταρα πολλαπλασιάζονται με ανεξέλεγκτους ρυθμούς και αυτό προκαλεί πρόβλημα διότι δεν μπορούν να περιοριστούν στην περιοχή της βλάβης. Πολλοί επιστήμονες προτείνουν την τεχνολογία των επαγώμενων βλαστοκυττάρων, των ενήλικων δηλαδή κυττάρων του δέρματος τα οποία θα επιστρέφουν στην εμβρυϊκή φάση και θα τροποποιούνται σε οπτικά κύτταρα. Αυτό θα περιορίσει τα ηθικά προβλήματα, όχι τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό και γενικότερα είναι μια τεχνολογία που βραβεύτηκε πρόσφατα με το βραβείο Νόμπελ, θα χρειαστεί όμως πολλά χρόνια για να εφαρμοστεί με ασφάλεια στον άνθρωπο.
Ο αμφιβληστροειδής χιτώνας του ματιού είναι το κύριο όργανο της όρασης, αποτελείται από νευρικά κύτταρα τα οποία δεν αναγεννώνται σε περίπτωση καταστροφής τους, και για το λόγο αυτόν η καταστροφή τους οδηγεί στην τύφλωση. Επειδή τα νευρικά κύτταρα είναι τα πρώτα που εμφανίζονται στο έμβρυο η δημιουργία τους γίνεται μόνο από προγενέστερα κύτταρα και για το λόγο αυτόν καταφεύγουμε στη χρήση των εμβρυϊκών ηλικίας 4-8 ημερών από την γονιμοποίηση.