Άρθρα

 

ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΥΠΑΡΞΕΙ ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ ΣΕ ΜΙΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ;

Ένα ερώτημα που τίθεται συχνά, είναι πόσα μοσχεύματα χρειάζεται να διαθέτει μια χώρα για να καλύπτει τις ανάγκες του πληθυσμού της. Στην πραγματικότητα κανένας δεν μπορεί να υπολογίσει πόσα μοσχεύματα χρειάζεται μια δημόσιας πρόσβασης τράπεζα στην Ελλάδα για να μπορέσουν πραγματικά να βρεθούν και τα 27 μοσχεύματα που χρειάζονται κάθε χρόνο, κατά δήλωση των αιματολόγων, δεδομένου ότι μόνο 8.000 Έλληνες γνωρίζουν τον τύπο της ιστοσυμβατότητάς τους, από προηγούμενες αναζητήσεις μοσχευμάτων στον ελληνικό πληθυσμό. Μάλιστα δεν υπάρχει μελέτη της γεωγραφικής κατανομής των τύπων της ιστοσυμβατότητας και οι 8.000 καταγεγραμμένοι τύποι δεν αποτελούν αντιπροσωπευτικό δείγμα των 11.000.0000 του ελληνικού πληθυσμού. Στη χώρα μας η συχνότητα κάποιος να είναι απόλυτα ιστοσυμβατός με έναν άλλο είναι 1/100.000 κατοίκους⁶. Πρακτικά αυτό σημαίνει οτι αφού εξεταστούν 100.000 άνθρωποι θα βρεθούν δύο απόλυτα ιστοσυμβατοί μεταξύ τους,  οι οποίοι  και θα μπορούν να ανταλλάξουν τα βλαστοκύτταρά τους.

Έχει υπολογιστεί οτι  όταν μια δημόσια τράπεζα διαθέτει 50.000 μοσχεύματα μόνο  το 7% των ασθενών ηλικίας άνω των 20 ετών μπορεί να βρει ένα αποδεκτά συμβατό μόσχευμα ομφαλοπλακουντιακού αίματος με ιστοσυμβατότητα από 4/6 έως 6/6.  Όταν τα δείγματά της αυξηθούν από τις 50.000 στις 100.000 το αντίστοιχο ποσοστό ανεβαίνει στο 23%, όταν τα μοσχεύματα αυξηθούν στις 150.000 στο 27%, στις 200.000 στο 28% και στις 300.000 στο 29%. Σε ασθενείς ηλικίας κάτω των 20 ετών για αντίστοιχο αριθμό δειγμάτων και αποδεκτή ιστοσυμβατότητα τα ποσοστά αντίστοιχα ανέρχονται στο 32%, 33%, 33%, 34% και 34%. Άρα κατά μέσο όρο μέσα από την πολυπληθέστερη δεξαμενή ομφαλοπλακουντιακών μοσχευμάτων μόνο το 34% των ασθενών θα μπορέσει να βρει ένα ιστοσυμβατό μόσχευμα². Διπλασιάζοντας ή πολλαπλασιάζοντας τον αριθμό των δειγμάτων της μια δημόσια τράπεζα ελάχιστα αυξάνει τη δυνατότητα να βρεθεί από τη δεξαμενή της ένα ιστοσυμβατό μόσχευμα για τους κατοίκους της χώρας της.

Το ελάχιστο κόστος μονάδας για μια δημόσια τράπεζα που συντηρεί 50.000 δείγματα ομφαλοπλακουντιακού αίματος (ΟΠΑ) είναι 15.336 ευρώ, ενώ το αντίστοιχο κόστος για το μυελό των οστών είναι 30.000 ευρώ.  Το δε κόστος μεταφοράς και απόψυξης ανέρχεται στο 75% των αναφερομένων τιμών.

Για το λόγο αυτό οι δημόσιες τράπεζες χρεώνουν τα ομφαλοπλακουντιακά μοσχεύματα (ΟΠΑ) που τους ζητούνται πάνω από το υπολογιζόμενο κόστος. Το κόστος ίδρυσης και λειτουργίας μιας δημόσιας τράπεζας ΟΠΑ που συντηρεί 50.000 δείγματα είναι 200 εκατ. ευρώ, και ανέρχεται στο ποσό των 269 εκατ για τράπεζα που συντηρεί 300.000 μονάδες. Τα έσοδα των δημοσίων τραπεζών προέρχονται από κρατικές επιχορηγήσεις και  από την πώληση των δειγμάτων². Επειδή οι χορηγήσεις δειγμάτων είναι περιορισμένες, για το λόγο αυτόν η βιωσιμότητα των δημοσίων τραπεζών εξαρτάται κυρίως από κρατικές επιχορηγήσεις.  Οι δημόσιες τράπεζες χρεώνουν τα δείγματά τους από 20.000 έως 50.000 ευρώ που ήταν το ανώτατο κόστος δείγματος που αναφέρθηκε και χορηγήθηκε πρόσφατα σε παιδί  το οποίο μεταμοσχεύτηκε χρησιμοποιώντας ένα συμβατό μόσχευμα ανθεκτικό στην προσβολή του ιού του AIDS. Το παιδί αυτό έπασχε από μεσογειακή αναιμία και λόγω των μεταγγίσεων προσβλήθηκε από τον ιό του AIDS⁷ .

Πότε κάποιος απευθύνεται στη δημόσια τράπεζα;

Οι δημόσιες τράπεζες διεθνώς στηρίζουν την αλλογενή μεταμόσχευση, αφού εξαντληθεί η πιθανότητα ανεύρεσης συμβατού μοσχεύματος μέσα στην οικογένεια, η οποία ανέρχεται στο 25-30%. Στη συνέχεια στηρίζει εθνικές μειονότητες ή μεικτές οικογένειες που προέρχονται από διαφορετικές εθνικότητες, διότι τα παιδιά των οικογενειών αυτών  όταν αρρωστήσουν από κακοήθη ασθένεια δεν θα μπορέσουν να βρουν εύκολα ένα συμβατό μόσχευμα. Στις περισσότερες των περιπτώσεων αυτών η ανεύρεση  του μοσχεύματος είναι αδύνατη, επειδή η ιστοσυμβατότητα κληρονομείται και το μόσχευμα ευρίσκεται πιο εύκολα στη φυλή που ανήκει ο ασθενής.

Η επιβίωση των ασθενών από λευχαιμία όταν πήραν μόσχευμα μέσα από την οικογένεια ήταν 8.1/1.1σε σχέση με αυτούς που πήραν από άγνωστο μη συγγενή δότη⁸.

1. Howard DH, at al 2008. Med Decis Making, 28:243-253
2. Sergio Querol et al 2009. Haematologica, 94(4):536-541
3. www.eae.gr/new/LASCM2.pdf
4. Gregory Katz-Benichou 2007, Int J Healthcare Technology and Management.
5. bioacademy1steditiongreek.pdf
6. Ανακοίνωση 8^th International Cord Blood Transplantation Symposium June 3-5, 2010, San Fransisco CA.
7. Nivison-Smith et al 2007. Biol Blood Marrow Transplant, 13:905-912
8. Kurtzberg J et al  2009, Curr Opin Pediatr 21(1):22-29