ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ
Ο ποιοτικός και ποσοτικός έλεγχος του δείγματος ολοκληρώνεται σε 10 ημέρες και η φύλαξη των βλαστοκυττάρων συνοδεύεται από ιατρικό πιστοποιητικό το οποίο αναφέρει τα αποτελέσματα συγκεκριμένων εξετάσεων που πρέπει να γίνονται σε κάθε δείγμα προκειμένου αυτό να κριθεί κατάλληλο προς χρήση.
Στοιχεία Γονέων
- Μοναδικός κωδικός δείγματος - Ονοματεπώνυμο μητέρας & πατέρα
Απαραίτητα στοιχεία για την καταγραφή και την ιχνηλασιμότητα του δείγματος
- Ημερομηνία τοκετού - Ημερομηνία παραλαβής δείγματος - Ημερομηνία επεξεργασίας
Η επεξεργασία των βλαστοκυττάρων πρέπει να γίνεται κατά το δυνατόν συντομότερα μετά τον τοκετό έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η μέγιστη δυνατή βιωσιμότητα τους. Ερευνητική μελέτη επιστημόνων του Α.Π.Θ. και της Biohellenika επιβεβαίωσε ότι εάν η επεξεργασία του ομφαλοπλακουντιακού αίματος δεν γίνει μέσα στο πρώτο 24ωρο χάνεται ένα μεγάλο ποσοστό βλαστοκυττάρων που φθάνει μέχρι το 80% στις 72 ώρες. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό "Transfusion", όργανο της American Association of Blood Banks (AABB).
Το γεγονός αυτό είναι γνωστό στις εταιρείες που εδρεύουν στο εξωτερικό και δραστηριοποιούνται εμπορικά στη χώρα μας οι οποίες και το αναφέρουν στην ιστοσελίδα που απευθύνεται προς τους ομοεθνείς τους (παραδόξως όμως όχι σε αυτές που απευθύνονται σε "χώρες της Ανατολής").
Ποιοτικός & Ποσοτικός Έλεγχος Δείγματος
Α. ΠΡΟ ΤΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ
- Μέτρηση της αρχικής ποσότητας του αίματος
- Προσδιορισμός του αρχικού αριθμού των εμπύρηνων κυττάρων
- Προσδιορισμός του αρχικού αριθμού των ερυθρών αιμοσφαιρίων
- Μικροβιολογικός έλεγχος
- Ιολογικός έλεγχος μητέρας και νεογνού
Β. ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ
- Καταμέτρηση των εμπύρηνων κυττάρων που περιέχονται στο δείγμα μετά την επεξεργασία
- Καταμέτρηση του τελικού αριθμού των ερυθρών αιμοσφαιρίων που απομένουν στο δείγμα μετά την επεξεργασία
- Καταμέτρηση αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων που περιέχονται στο δείγμα
- Έλεγχος βιωσιμότητας των αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων
- Μικροβιολογικός έλεγχος
Τα βλαστοκύτταρα του ομφαλοπλακουντιακού αίματος σήμερα χορηγούνται ενδοφλέβια για τη θεραπεία κακοήθων, αιματολογικών και αυτοάνοσων ασθενειών. Με την ενδοφλέβια χορήγηση ένα μέρος των βλαστοκυττάρων συγκεντρώνεται στο πάσχον όργανο, αφού διανύσει όλη την κυκλοφορία του αίματος. Για να επιτευχθεί τελικά υψηλή συγκέντρωση βλαστοκυττάρων στο πάσχον όργανο είτε πρέπει να χορηγηθεί μεγάλος αριθμός βλαστοκυττάρων ή ο ασθενής να είναι μικρόσωμος. Στις μεταμοσχεύσεις χρησιμοποιείται συγκεκριμένος αριθμός βλαστοκυττάρων ανά κιλό βάρους σώματος του ασθενή και για το λόγο αυτό η συλλογή εξ αρχής πρέπει να εξασφαλίζει το μέγιστο δυνατό αριθμό βλαστοκυττάρων. Αν λάβουμε υπόψη ότι τα αιμοποιητικά βλαστοκύτταρα του ομφαλοπλακουντιακού αίματος δεν πολλαπλασιάζονται γίνεται άμεσα αντιληπτή η σημασία της μέγιστης δυνατής προσπάθειας για τη συλλογή όλων των βλαστοκυττάρων και με άλλες λήψεις όπως την αποστράγγιση του πλακούντα και ολόκληρου του ομφαλίου λώρου.
- Έλεγχος βιωσιμότητας των βλαστοκυττάρων & ml δείγματος για τον έλεγχο της βιωσιμότητας μετά την απόψυξη
Κατανοώντας τη μεγάλη σημασία της ποσότητας των βλαστοκυττάρων μια από τις απαραίτητες εξετάσεις που γίνονται στα βλαστοκύτταρα είναι η καταμέτρησή και ο έλεγχος της βιωσιμότητας τους.
Για την καταμέτρησή τους χρησιμοποιούνται δύο μέθοδοι. Η απλή γενική εξέταση αίματος η οποία μετράει το σύνολο των κυττάρων που εμπεριέχονται στο ομφαλοπλακουντιακό αίμα και η πλέον εξειδικευμένη που μετράει τα βλαστοκύτταρα. Η εξέταση αυτή απαιτεί ειδικό εξοπλισμό, ο οποίος είναι και ο ακριβότερος του εργαστηρίου.
Η καταμέτρηση του αριθμού και της βιωσιμότητας των βλαστοκυττάρων και όχι η γενική εξέταση του αίματος αποτελεί βασική παράμετρο για την αξιολόγηση και την αποθήκευση ενός δείγματος.
- Έλεγχος μικροβιολογικής επιμόλυνσης (αερόβια, αναερόβια βακτηρία και μύκητες)-ταυτοποίηση μικροβίου και έλεγχος ευαισθησίας στα αντιβιοτικά στις περιπτώσεις επιμολυσμένων δειγμάτων
Η εξέταση του δείγματος για τυχόν μικροβιακή μόλυνση είναι απαραίτητη προκειμένου να εξασφαλιστεί η χορήγηση του δείγματος. Η εξέταση αυτή γίνεται σε δύο στάδια. Στο πρώτο στάδιο ελέγχεται γενικά η ύπαρξη μιας μικροβιακής μόλυνσης με ειδικό εξοπλισμό, ιδιαίτερα ευαίσθητο, ο οποίος ανιχνεύει ακόμα και μια αποικία μικροβίων. Η εξέταση αυτή εάν σταματούσε σε αυτό το στάδιο δεν θα είχε ιδιαίτερη αξία, διότι θα έθετε το δίλημμα να κρυοσυντηρηθεί το δείγμα ή να απορριφθεί, δεδομένου ότι δεν δίνει πληροφορίες για το πιο είναι το μικρόβιο που έχει επιμολύνει το δείγμα και πόσο παθογόνο είναι. Εάν δηλαδή δοθεί το δείγμα αυτό στον ασθενή πόσο θα κινδυνεύει η ζωή του. Στην περίπτωση αυτή το εργαστήριο πρέπει να συνεχίσει με επί πλέον εξετάσεις οι οποίες θα εντοπίζουν το μικρόβιο καθώς και τα αντιβιοτικά στα οποία είναι ευαίσθητο. Εφ όσον ανιχνευτεί η ταυτότητα του μικροβίου και η ευαισθησία του στα αντιβιοτικά το δείγμα κρυοσυντηρείται κανονικά και κατά την απόψυξη και πριν τη χορήγηση δίδονται τα κατάλληλα αντιβιοτικά στον ασθενή και στα βλαστοκύτταρα. Η ταυτοποίηση του μικροβίου και η ευαισθησία στα αντιβιοτικά απαιτούν ειδικό εξοπλισμό και εξειδικευμένο προσωπικό, αυξάνουν όμως την αξιοπιστία της υπηρεσίας και του εργαστηρίου που κρυοσυντηρεί το δείγμα.
- Ιολογικός έλεγχος για ηπατίτιδα B, C και HIV στο ομφαλοπλακουντιακό αίμα και σε δείγμα αίματος της μητέρας
Η εξέταση του δείγματος για την ύπαρξη ιών, όπως του ιού της ηπατίτιδας Β και C και του ιού του AIDS, λόγω της σοβαρότητας της μόλυνσης από τους ιούς αυτούς, γίνονται στα βλαστοκύτταρα και σε λήψη αίματος της μητέρας κατά τον τοκετό, τα οποία και εξετάζονται παράλληλα. Η μόνη πηγή μόλυνσης για το έμβρυο είναι η μητέρα και για το λόγο αυτό για επί πλέον ασφάλεια εξετάζεται και η μητέρα. Οι εξετάσεις για την ανίχνευση των ιών μπορούν να γίνουν με δύο τρόπους οι οποίοι διαφέρουν ως προς την ευαισθησία και κατ’ επέκταση την αξιοπιστία.
Η πλέον ασφαλής μέθοδος η οποία δεν χρειάζεται επανάληψη είναι η ανίχνευση του DNA του ιού, η οποία ανήκει στις λεγόμενες μοριακές εξετάσεις, οι οποίες είναι σύγχρονες, πιο ασφαλείς, εφ όσον γίνονται σωστά, και δεν χρειάζονται επανάληψη. Η ευαισθησία των εξετάσεων αυτών είναι πολύ μεγάλη αφού καταφέρνουν να ανακαλύψουν ακόμα και ελάχιστα σωματίδια ιού μέσα στο ομφαλοπλακουντιακό αίμα ή στο αίμα της μητέρας. Η μέθοδος που χρησιμοποιείται είναι η PCR σε πραγματικό χρόνο η οποία γίνεται στο αίμα της μητέρας και του παιδιού για τους παραπάνω ιούς, δεν χρειάζεται επανάληψη μετά από 6 μήνες και θεωρείται η πλέον ασφαλής για να προστατεύσει κάποιον από τη μόλυνση από έναν από τους αναφερόμενους ιούς. Ανάλογες εξετάσεις γίνονται στα τμήματα αιμοδοσίας προκειμένου να χορηγηθεί μια μετάγγιση αίματος και για το λόγο αυτό τα τελευταία χρόνια έχουν εξαλειφτεί τα κρούσματα μετάδοσης ηπατίτιδας ή AIDS από μολυσμένο αίμα.
Μερικά εργαστήρια χρησιμοποιούν τις κλασικές και ξεπερασμένες ιολογικές εξετάσεις χαμηλού κόστους για τους ανωτέρω ιούς, τις οποίες υποχρεωτικά θα πρέπει να επαναληφθούν μετά από έξι μήνες στη μητέρα, προκειμένου να επιβεβαιωθεί ότι το δείγμα την ημέρα του τοκετού, άρα και της συλλογής των βλαστοκυττάρων ήταν αρνητικό ως προς τους ιούς αυτούς. Η επανάληψη της εξέτασης μετά από έξι μήνες είναι υποχρεωτική διότι οι ανωτέρω ιοί μπορεί να υπάρχουν στο σώμα ενός ανθρώπου να μεταδίδονται, αλλά ακόμα να μην τους έχει εντοπίσει το ανοσοποιητικό σύστημα και ως εκ τούτου να μη μπορούν να ανιχνευτούν με τις εξετάσεις αυτές.
ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΚΡΥΟΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ
Οι εξετάσεις αυτές εφ όσον πιστοποιούνται από διεθνώς διαπιστευμένα εργαστήρια ελέγχου ως προς την αξιοπιστία τους και την υψηλή ποιότητα των υλικών που χρησιμοποιούνται αποτελούν ένα σημαντικό πλεονέκτημα επιλογής του εν λόγο εργαστηρίου από τους γονείς για τη φύλαξη των βλαστοκυττάρων των παιδιών τους.
Δυστυχώς όμως τα περισσότερα εργαστήρια δεν προχωρούν στην ταυτοποίηση του μικροβίου και τον έλεγχο ευαισθησίας στα αντιβιοτικά.
Επίσης δεν κάνουν τις απαραίτητες ιολογικές εξετάσεις και απαιτούν από τη μητέρα την προσκόμιση των πλέον πρόσφατων εξετάσεων της και την επανάληψη τους μετά από έξι μήνες με δική της οικονομική επιβάρυνση.
Οι εξετάσεις αυτές με τον παραπάνω τρόπο που μεθοδεύονται δεν είναι πιστοποιημένες και το εν λόγω εργαστήριο δεν προσφέρει ολοκληρωμένο σύστημα ποιότητας για ασφαλή χρήση των βλαστοκυττάρων.
Κ ΚΟΥΖΗ-ΚΟΛΙΑΚΟΥ
ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΑΠΘ